Wormenbak, met horizontale migratie, dhz

Wormencompost uit een oude kast

Mijn eerste dhz vermicompost systeem

Het is nu ongeveer een jaar geleden, dat ik mijn eerste vermicultuur-systeem bouwde en mij in deze aardse materie ging verdiepen. De eerste wormenbak, maakte ik met gebruik van plastic stapel boxen, waar gaten (in bodem en zijwanden) in werden geboorde, voor lucht, afwatering. En ook om mogelijkheid te geven aan de wormen, om zich tussen de verschillende boxen te verplaatsen.

Het idee is, dat de wormen naar de hoger gelegen boxen verhuizen, als het voedsel opraakt in de onderste box.
De compost kan dan uit de 'wormen-vrije' boxen onderop geoogst worden.

Echter, in mijn geval - en voor zover ik kan opmaken uit meerdere vermeldingen op het internet - bleven de wormen vrolijk beneden wonen, terwijl de hoger gelegen boxen ook druk bevolkt raakten.

Het blijkt zo te zijn, dat er toch altijd voldoende voedingsstoffen van boven meesijpelen met het vocht dat vrijkomt bij het vergaan van het organisch afval in de wormenbak. Hierdoor houden de wormen genoeg te eten beneden.

Het oogsten van de wormen-compost werd om die reden een redelijk tijdrovend werkje. Zie mijn post hierover.

Daarbij komt, dat het op en af stapelen van de bakken mij inmiddels ook wel begon tegen te staan. Om het vocht uit de onderste bak te halen en af en toe schoon te maken was dat wel geregeld nodig.

Maar dit is nu verleden tijd, want toen vond ik een oude kast...

Zelf kweekbakjes maken om zaden te laten ontkiemen

 

Zaden laten ontkiemen in zelfgemaakte kweekbakjes en oude potgrond

kweekpotje van krant, gevuld met aarde

Er zijn op de markt vele soorten kweekbakken te koop, die het makkelijk maken om zaden te laten ontkiemen.

Er zijn ook bakken te koop, waarbij de plantenbakjes los gemaakt worden van elkaar, als de planten groot genoeg zijn, en vervolgens gaan plant en bakje samen de grond in. Het bakje verteerd en de plant groeit fijn verder.

Handig, maar het moet wel weer apart gekocht worden, en ze kosten extra materiaal en energie om te maken.

Goedkoper is het - en zelf vind ik het ook leuker :) - om de kweekbakjes te maken uit gerecycled materiaal. Van dingen die je toch al in huis hebt.

In je eentje, of gezellig samen, maak je in een handomdraai een hele batterij kweekbakjes, die ook met plant en al de grond in kunnen.

Met wat krantenpapier, eierdozen of closet-rollen maak je zo zelf de bakjes om de zaden in te laten ontkiemen.

Houten kweekpotjes maker

Met deze houten kweek potjes maker (te koop bij o.a. Eco-logisch, Amsterdam), maak je van stroken krantenpapier op simpele manier verteerbare kweekbakjes.






 

Die vul je vervolgens met wat kweekaarde en bijvoorbeeld wat wormencompost. 
Maak een gaatje in het midden van de aarde en plant hierin een of twee zaadjes.

Oude potgrond

In plaats van nieuwe aarde te kopen bij het tuincentrum, kun je ook de oude potgrond uit plantenbakken en potten verrijken met wormencompost. De compost helpt de structuur van de potgrond te verbeteren waardoor deze weer goed vocht en voeding vast kan houden. De wormencompost is rijk aan nutrienten en vol bodemleven. Hierdoor wordt de voeding bewaard in de grond en komt geleidelijk vrij voor de plant.
Je kunt tot een derde deel aan wormencompost aan de oude potgrond toevoegen. (potgrond:wormencompost = 3:1)

kweekbak van plastic verpakking, aarde in eierdoos

Vervolgens kun je de kweekbakjes samen in een gerecyclede transparante plastic bak doen. Bijvoorbeeld in de verpakking van de 'maaltijdsalade' die jij (of je buurvrouw) haalde bij de supermarkt.

Knip een gat in de deksel voor wat extra ventilatie en je hebt je eigen indoor kweekbak gemaakt.

kweekpotjes van krant in gerecycelde plastic koekjes verpakking

 Eierdozen en closet-rolletjes

Eierdozen zijn ook uitermate geschikt om te gebruiken.

Het materiaal verteerd gemakkelijk in de grond en de aparte vakjes zijn makkelijk los te breken, als het materiaal nat is geworden van de aarde.

Een closet rol, met een prop papier aan een kant als stop, vul je ook makkelijk en snel met aarde
De closetrol is ook wat groter, zodat de plant iets langer kan doorgroeien in het kweekpotje.

Later kan de plant met het kartonnen closet rolletje geplant worden.

Ook de closetrol zal na verloop van tijd vergaan in de grond, en de plant groeit vrolijk door.

Creatieve oplossing voor het oogsten van de wormencompost

"Easy Roll" worm bin compost - makkelijk om te draaien

Op dit filmpje wordt een creatief ontwerp voor een wormenbak getoond. Vooral de manier om de wormen compost te oogsten is erg leuk bedacht.

Met een beetje handigheid, goed zelf te maken.

De bodem van onze moestuin

Zand, silt en klei

en organisch materiaal.

In het boek "Teaming with Microbes" (vertaald; samenwerken met microbes), van Jeff Lowenfels en Wayne Lewis (uitgever:Timber Press) wordt op een heldere wijze het belang van een goede en levende bodem duidelijk gemaakt.

Het boek verhaalt over de verschillende levende organismes, van klein tot super-klein, die te vinden zijn in een gezonde bodem en wat hun onderlinge relaties zijn.
Voornamelijk wordt duidelijk hoe deze organismes, ieder op hun manier, bijdragen aan een voedselrijke bodem voor de planten om in te leven.

Om een goed 'huis' te creëren voor de diverse bacteriën, schimmels,  kruipers en glijders, is een goede samenstelling van de grond erg belangrijk.

De juiste verhouding van een bodem voor de moestuin is: 30 tot 50 % zand, 30 tot 50 % silt, 20 tot 30% klei en 5 tot 10 % organische stof (met een totaal van 100 % ;) ) bron: "Teaming with Microbes", Timber Press.

Uitslag test bodemsamenstelling buurtmoestuin Sweetgrass in de Polder

Resultaat bodemtest  - bodem samenstelling

Gazon - eigen tuin: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	4% 20% 76% (samen)
Alley garden: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	4,5% 7% 26,5% 62%
Testbed links: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	5,5% 4% 18,5% 72%
Testbed rechts: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	8% 4% 20% 68%
Grote bed links: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	4,5% 7,5% 22% 66%
Grote bed midden: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	3,5% 10,5% 25,5% 60,5%
Grote bed rechts: Organisch materiaal: Klei: Zilt: Zand:	3,5% 9,5% 37% 50

Link naar het test verslag

Smeerwortel, haalt het beste uit de bodem in je tuin boven.

Smeerwortel in bloei, foto van de 'voedselencyclopedie'

Smeerwortel, 

en waarom deze plant zo geliefd is.

Van meerdere kanten heb ik gehoord dat de plant smeerwortel een hele nuttige plant is om in de tuin op te nemen.

Nu kreeg ik net het onderstaande filmpje door gestuurd en het leek mij daarom een goed idee er een bericht over te schrijven.

Voedsel groeit in de steeg

Natuur in de steeg

 

De steeg achter ons huis is zoals vele andere stegen. De mensen gaan er door om bij hun huis te komen, maar niemand lijkt zich er echt om te bekommeren en zo kan de natuur vrij haar gang gaan.


De droge bladeren, gevallen in de herfst zijn door de wind netjes langs de rand verzameld. Daar worden ze vastgehouden door de planten, die wortel hebben kunnen schieten in de aarde, die is ontstaan onder het bladerdek.
De bladeren vormen een perfecte natuurlijke bedding voor wormen en andere levende organismen, die het afval van de natuur weer omzetten in levende aarde.


Een deel van de bladeren veeg ik samen en bewaar deze als bedding materiaal voor enkele vermicompost-systemen die ik wil opzetten in de komende maand.

Een stukje niemandsland

 

In het midden van de steeg, is een klein stukje open grond. Tot kort geleden was het deel van de tuin van de buren.
Maar de nieuwe bewoners hebben hun hek naar binnen verplaatst en afgesloten. Nu ligt het open en niemand kijkt er naar om.

Het stukje grond krijgt een redelijke hoeveelheid zonlicht, en zo kwam ik op het idee, het te adopteren en er een kleine moestuin van te maken.

De kwaliteit van de grond is vrij laag.
Daar zal ik wormen compost door mengen. Om een vruchtbare bodem te maken voor de groenten en fruit die ik er wil laten groeien.






De wormencompost oogst ik uit mijn wormenbak, een stapelbak systeem.

Om de compost te oogsten, zonder al te veel wormen mee te nemen, heb ik een simpele oplossing gevonden.

Het gaat niet erg snel, maar aangezien de wormen zelf het werk doen, is er niet veel meer voor nodig dan een beetje geduld.

Bokashi

Omdat de grond wel erg zanderig is, en ik ook nog een voorraad bokashi heb, die nog in de lucht moet composteren, besluit ik het gefermenteerde organische materiaal door de grond te mengen.

Het geheel dek ik af met wat van de bladeren die ik verzameld heb in de steeg.

Dan hebben de wormen, die met de compost  zijn meegekomen (er kunnen ook eitjes en cocons meegekomen zijn, die nog uitkomen) een beschutte plek en kunnen zich voeden met de bokashi.

Zo gaan de wormen door met hun goede werk en zullen zij de grond verbeteren.

Stadsboerderij in de steeg

Goede voedingsrijke grond en beplantingsplan voor voedselproductie

Nu dat ik de vermicompost en de gefermenteerde bokashi door de grond heb gemengd, kan ik gaan denken over wat ik zou willen laten groeien in mijn kleine stadsboerderijtje. Graag zou ik zo zien hoe ik een zo groot mogelijke variatie aan planten op dit kleine stukje kan laten groeien En tegelijkertijd veel voedsel poduceren.
De toevoeging van de compost zou moeten helpen, maar vooral de planning van de juiste combinatie van planten kan dat mogelijk maken.

Volgende week begin ik met de opleiding Permacultuur van 'Puur Permacultuur', gegeven door Martijn Ballemans. Ik denk dat ik dat nog even afwacht. Daar zal ik vast goede ideeen opdoen voor dit kleine stukje stadsboerderij.

Permacultuur, volgens wikipedia

Definitie van  Permacultuur 

zoals gevonden op wikipedia

Permacultuur is een agricultureel project dat zo wordt ontworpen dat het net als een ecosysteem zichzelf in stand houdt.
Het doel van een permacultuur kan meerledig zijn:

• voedselvoorziening
• productie van bouwmateriaal
• het creëren van een veilige omgeving, die bescherming biedt tegen mogelijk natuurgeweld.

Wormtea or vermicompost, testing the effect on wheatgrass

My first wormbin

simple stacking bin made from boxes bought at ikea

Since about a year now, I have been composting our organic waste in the small wormbin that I made from plastic stacking boxes.
It is working good, the worms seem to have a good time, and I have been able to harvest some good vermicompost for the garden from it.

Hearing about the good aspects of the vermicompost had brought me to try out the vermicomposting-system for myself, and am getting more passionate about it each day.

I had read that the liquid that comes out of the wormbin (if you drain the system),  also has great properties for plants. And so I have been spraying it on the plants in the garden. They grow well, but (since I am all new to gardening as a whole) I had no refference point to the effect of the compost. Would they grow equally well without it?

To find out what would be the answer I have set up a little test in my kitchen at home.

Proef met tarwegras, bemesten met wormenthee en bokashi juice. Deel 4 - final

 

Vermicompost laat tarwegras sneller groeien

tarwegras aan het einde van de proef

 

 

Resultaat van mijn eerste proef met het gebruik van organische bemesting van tarwegras met wormenthee en bokashi juice.

 

 

 

 De proef op de som.

 

Al enige tijd kweek ik thuis tarwegras, om daar het vitamine-rijke tarwegrassap uit te persen en te drinken. In artikelen op het internet, las ik dat je dat kunt bemesten met wormen percolaat (het vocht uit de wormen compost bak) voor betere groei en omdat ik zelf een wormenbak gebouwd had, ben ik dat gaan gebruiken.
Maar is het ook echt zo? Vroeg ik mij af.
Om hier achter te komen ben ik met een kleine proef begonnen.
Vandaag, bij het oogsten van het tarwegras uit de proef, was ik toch wel erg verrast over het grote verschil tussen de drie bakken uit de test (bemest met wormencompost, met bokashi juice en zonder bemesting).

n.b. de test heeft geen wetenschappelijke waarde en is geheel voor mijn eigen interesse gedaan.  

Wormenpercolaat

Het is met het oog ook al redelijk te zien, dat het tarwegras met wormencompost het meest gegroeid is.

Oogst tarwegras zonder bemesting

Maar na het afknippen van het groene 'goud', en het gewogen te hebben, was het wel erg duidelijk dat het gras dat groeide uit de tarwekorrels in het bakje dat bemest werd met de wormen compost, groter is geworden.

Aan het begin van de proef, heb ik 3 maal dezelfde hoeveelheid ontkiemde tarwekorrels in een kweekbak geplant in potaarde.

Het tarwe in een bak werd besproeid met leidingwater.
De twee andere bakken heb ik besproeid met water, waar ik extra voeding in heb gedaan.

oogst tarwegras bemest met Bokashi 'compost'

Een kreeg 1 % wormenthee, de ander 1 % Bokashi juice door het water gemengd.

Al snel bleek dat het gras, dat bemest werd, sneller groeide.

Toen het tarwegras hoog genoeg groeide om geoogst te worden (vanaf 20cm vanaf de grond in het bakje), bleek dat het met vermicompost bemeste gras, bijna 25% meer in gewicht was gegroeid dan dat met de bokashi compost.

Oogst tarwegras bemest met wormenthee

In vergelijk met het tarwegras, dat alleen water kreeg, is het verschil zelfs 60 % meer in gewicht.


Toch best een opmerkelijk verschil !

Buurtmoestuin, onze eigen Urban Farm

 

Dit was maar een eerste proef en ik ga het nog vele malen opnieuw doen.
Ook met andere planten en gewassen. Maar ik weet nu wel, ik ga zeker door met het vermi-composteren van mijn organische afval en de compost gebruiken voor de planten.

Vooral nu ik de kans krijg, met enkele buurtgenoten, om een grote moestuin op te zetten en volop te kunnen gaan experimenteren en leren met planten en de compost.
Zodat wij ons afval kunnen gebruiken om heerlijk en eerlijk eten uit eigen tuin op tafel te kunnen zetten.

De moestuin is gedoopt 'Sweetgrass in de Polder' en ligt in Diemen-Zuid, Noord Holland.

lees het hele verslag van de proef