maandag 31 maart 2014

Wormenbak, met horizontale migratie, dhz

Wormencompost uit een oude kast

Mijn eerste dhz vermicompost systeem
Het is nu ongeveer een jaar geleden, dat ik mijn eerste vermicultuur-systeem bouwde en mij in deze aardse materie ging verdiepen. De eerste wormenbak, maakte ik met gebruik van plastic stapel boxen, waar gaten (in bodem en zijwanden) in werden geboorde, voor lucht, afwatering. En ook om mogelijkheid te geven aan de wormen, om zich tussen de verschillende boxen te verplaatsen.

Het idee is, dat de wormen naar de hoger gelegen boxen verhuizen, als het voedsel opraakt in de onderste box.
De compost kan dan uit de 'wormen-vrije' boxen onderop geoogst worden.

Echter, in mijn geval - en voor zover ik kan opmaken uit meerdere vermeldingen op het internet - bleven de wormen vrolijk beneden wonen, terwijl de hoger gelegen boxen ook druk bevolkt raakten.

Het blijkt zo te zijn, dat er toch altijd voldoende voedingsstoffen van boven meesijpelen met het vocht dat vrijkomt bij het vergaan van het organisch afval in de wormenbak. Hierdoor houden de wormen genoeg te eten beneden.

Het oogsten van de wormen-compost werd om die reden een redelijk tijdrovend werkje. Zie mijn post hierover.

Daarbij komt, dat het op en af stapelen van de bakken mij inmiddels ook wel begon tegen te staan. Om het vocht uit de onderste bak te halen en af en toe schoon te maken was dat wel geregeld nodig.

Maar dit is nu verleden tijd, want toen vond ik een oude kast...


Gebruiksgemak


Nu heb ik in een filmpje van NWRedworms een mooie variant gezien van een wormenbak, waarbij de wormen zijdelings migreren. Hier is een link naar het filmpje.

Om deze bak te maken, werd voor mij op dit moment een te grote investering. Maar het vinden van een kleine kast gaf een goedkope en milieu-vriendelijke oplossing.

Het kastje heb ik met een kleine investering in diverse ijzerwaren, omgetoverd in een zeer gebruiksvriendelijke wormenbak. Het meeste van de gebruikte materialen had ik nog liggen, en waren resten van eerdere klussen.

Het kastje, waarvan de deurtjes al misten, heb ik voorzien van twee panelen aan de voorkant. Deze kunnen omhoog getrokken en verwijderd worden, als de bovenkant wordt geopend.
De bovenkant heb ik rondom los gezaagd en daar vervolgens met twee scharnieren een deksel van gemaakt.

Om twee compartimenten te maken is er in het midden een wandje geplaatst. Hierin heb ik sleuven gezaagd. De sleuven zijn afgedicht met nylon stuc-gaas.
Mijn eerdere idee, was een raamwerk te maken met rvs-gaas daarin. Maar dat werd toch wat duurder. En het nylon gaas had ik nog ruim over van een eerdere klus.
Hoe lang het nylon het houdt moet de ervaring leren.

De wormen kunnen door het gaas van het linker naar het rechter compartiment migreren.

De voorwanden kunnen makkelijk worden verwijderd.
Bij dit systeem, wordt eerst een van de compartimenten gevuld met organisch materiaal en beddings-materiaal. Deze twee worden in laagjes afgewisseld.
Als het vak goed gevuld is, wordt pas begonnen met het tweede vak te vullen.

De wormen zullen eerst het materiaal in het eerste vak verwerken. Het duurt redelijk lang voordat het vak vol is (mijn eerdere stapelbakken samen vullen de helft van deze nieuwe kast nog niet) en de wormen hebben ruim de tijd om zich omhoog te werken.

Omdat er, zodra begonnen wordt het tweede vak te vullen, geen voeding meer toegevoegd wordt aan het reeds volle vak, zal het materiaal steeds armer worden voor de wormen.

Uiteindelijk zullen de wormen zich dan verplaatsen naar het tweede vak. En laten een wormen-vrij vak, vol mooie vermi-compost, rijk aan vermi-castings (ofwel wormen poep) achter.


Vermi-compost oogsten uit een wormenbak met horizontale migratie

 

Al in het 'dagelijks' gebruik komt het gebruiksgemak van dit systeem goed naar voren. Maar bij het oogsten is de grootste winst te verwachten.

Bij het oogsten van de wormen compost hoeft nu alleen het schuifwandje verwijderd te worden.
Achter het schuifwandje bevindt zich - als het goed is - alleen nog het eindproduct:
de compost vol vermi-castings.
En dat kan er nu zo uitgehaald worden.

Mijn wormenkast zit nu bijna voor de helft vol, dus ik moet nog even geduld hebben voordat ik werkelijk de proef op de som kan nemen.















mijn eerste wormenkast, 
voor de helft gevuld met klein gesneden organisch afval, (kranten-) papiersnippers, karton, zaagsel, dorre bladeren, en...
een steeds groter wordende populatie compost wormen.



9 opmerkingen:

  1. Rowin, hoe gaat het inmiddels met deze wormenkast? Heb je al een eerste batch vermi-compost kunnen 'oogsten'?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Arie, late reactie :) Heb inderdaad al meerdere keren een mooie hoeveelheid wormencompost geoogst.
      Gisteren de rest uit de kast (die ik je liet zien) geoogst en bij de appelboom in de moestuin gestrooid.

      Heb alleen wat meer kasten nodig :) En mensen die hun gft doneren aan de moestuin.

      MAar wat is het fijn zelf de compost te maken !

      Verwijderen
  2. Mooie kasten! Hoe zit het met de compostthee; wordt deze ook opgevangen? En, In welke mate heeft het composteringsproces effect op het hout?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Rosa,
      Dank voor het compliment. Heb je ook de wormenhotesl gezien die ik maakte voor de campagne van FoodGuerilla? (http://compostier.blogspot.nl/2015/05/wormenhotels-van-amsterdam.html)

      Over je vragen. Het is mogelijk de kasten zo te maken dat het vocht opgevangen wordt. Echter, zelf kies ik er voor om genoeg vochtvasthoudend materiaal onderin de kast te doen, zodat het vocht niet opgevangen hoeft te worden.
      Maar dat is een persoonlijke keuze. Gebruiksvriendelijker, aangezien je niet iedere week het vocht hoeft weg te halen.
      Andere mensen gebruiken het vocht wel graag. Het is zeker goed voor de planten.

      Over het hout. Een hardere houtsoort zal beter tegen de omstandigheden en schimmels in de kast kunnen. Zacht hout zal snel vergaan wanneer gebruikt voor een dergelijke kast.

      Als je en oud kastje wilt ombouwen, zoek dan een kastje van een massief hout, dus geen spaanplaat.
      En liefst een hardere soort.

      Groet en succes!

      Verwijderen
    2. Hoi Rowin, wat voor vochtvasthoudend materiaal gebruik jij? En hoe voorkom je dat dat niet verteerd wordt? Want anders moet je dit naar verloop van tijd vervangen, toch? Of moet dat sowieso?

      Groetjes, Lien

      Verwijderen
    3. Hoi Lien,

      Het vochtvasthoudend materiaal dat ik gebruik bestaat meestal uit karton, eierdozen en houtsnippers/ zaagsel. Zaagsel wel goed mengen met groffer materiaal, want dat kan samen klonteren.

      Inderdaad, je wilt juist dat dit in verloop van tijd ook verteerd en dan wordt het deel van de compost. Wanneer je na het oogsten van de compost het betreffende deel van je wormencompost systeem weer gaat vullen, begin je met een nieuwe laag vocht vasthoudend materiaal.

      Vaak zal deze laag wat groffer zijn dan ander materiaal dat aangeboden wordt in de wormenbak (kunt onderin ook wat takken doen, om het luchtig te houden).
      Dit materiaal zal dan niet geheel gecomposteerd zijn, maar werkt juist weer goed als starter voor de nieuw op te starten wormencompost.

      Verwijderen
  3. Een ladekastje lijkt me ook gemakkelijk. Alleen gaatjes boren in de bodem van de laden.

    Ik dacht dat verticale migratie van boven naar beneden zou moeten gaan?

    En dan na alle verdiepingen de wormen weer bovenaan deponer overflakkee?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Tessa,
      Zeker, ga het ook een keer uitproberen.
      Echter, ik heb gemerkt dat bij de verticale systemen, zoals een stapelbak of een ladekast, de wormen veelal toch ook beneden blijven, zelfs al is de compost eigelijk klaar.
      Dat komt, doordat er met het vocht ook bacterien en voedingsstoffen meesijpelen naar onder en het dus blijkbaar goed vol te houden is voor de wormen onderin.
      Een horizontaal systeem, met vakken naast elkaar, werkt in die zin prettiger. Plus je hoeft niet steeds de bakken weg te halen om onderin te kijken.

      Bij jouw idee van een lade kast, zou dat laatste niet het geval zijn.

      Als je er eentje zelf bouwt, stuur een fotootje, zou ik leuk vinden te zien!
      Groet
      Rowin

      Verwijderen
  4. Hoi met Hans, je kunt in 1 bak Composteren, Fermateren en wormen hotel.weekelijks emmer van 10 kilo keuken en tuingroen gemixt met koffie stap. Dit vinden wormen Leker.

    BeantwoordenVerwijderen