Verhoogde moestuin bedden voor buurtmoestuin Sweetgrass in de Polder

De makkelijke moestuin in een honingraat gegoten.

Buurtmoestuin Sweetgrass in de Polder.

Toen wij de buurtmoestuin 4 jaar geleden aanlegden had ik reeds het idee gezien om moestuinbakken te maken in honingraat opstelling. Een fransman was op dit mooie idee gekomen (helaas kan ik zijn naam niet meer terugvinden). Echter op dat moment koos de groep voor een andere indeling van de tuin en het idee voor de hexagon moestuintjes ging voor een tijd in de koelkast.

Van het voorjaar kregen wij van het Oranje Fonds een bijdrage om in de buurtmoestuin tijdens NLDoet 2017 moestuin bakken te maken voor kinderen uit de wijk. En zo werd het idee toch nog uitgevoerd dit jaar.

Het voordeel van de Honingraat Moestuintjes is dat ze van alle kanten goed te bereiken zijn en dus praktisch in het onderhoud. Onkruid is goed onder de duim te houden doordat ze zo overzichtelijk in te delen zijn.

De hexagon is op te delen in 6 gelijke driehoeken, welke ieder met een apart gewas kan worden ingezaaid (zoals bij de Makkelijke Moestuin). Na het oogsten van één driehoek kan er weer iets anders ingezaaid worden.

De moestuin bakken lenen zich goed voor experimenten met combinatieteelt.

Door de moestuinbakken in verschillende formaten te maken krijg
je een speels effect in de moestuin. 

Niet meer lopen op de moestuinbedden.

Omdat de verhoogde moestuin bakken iets uit elkaar liggen kun je makkelijk tussen de moestuintjes door lopen en hoeft zo nooit op de teeltgrond te staan.

Dit voorkomt dat de grond te compact wordt, waardoor de wortels van de planten moeilijk groeien en vocht niet goed kan weglopen bij zware regenval.

Compostwormen in de moestuinbakken.

In de buis in het midden kan gft-afval gedaan worden,
de compostwormen maken er voeding van voor
de planten in het tuintje.

In het centrum van iedere moestuin bak heb ik een kunstof buis geplaatst van circa 40 cm lang met een diameter van circa 14 cm. De buis is van voedselveilig kunstof gemaakt. 

In de buis werden gaten van 10 mm diameter geboord in de onderste 30 centimeter.

De buis dient voor het voeden van de moestuintjes. Gft afval kan in de buis gedeponeerd worden en de compostwormen die in de buis leven zullen het afval omzetten tot mooie wormencompost. 

Doordat er gaten in de buis zitten kunnen de compostwormen vanuit de buis naar de grond van het moestuintje gaan. Wanneer ze daar het verteerde afval uitscheiden voeden ze direct de planten van de moestuin. 

Maak zelf je eigen DHZ hexagon moestuin bakken

Als je een beetje handig bent kun je gemakkelijk zelf één of meerdere honingraat moestuin bakken maken. Kies een houtsoort die buiten gebruikt kan worden, zoals eikenhout of kastanjehout. Zelf gebruikte ik voor deze moestuinbakken 25 mm dik Douglas hout (maar in principe is dit minder geschikt voor directe aanraking met de grond, waarbij het kan gaan rotten) aangezien ik hier nog een partij van had liggen.

Inspectie van de compostwormen

Maak de bakken niet te groot, want dan wordt het moeilijker om het centrum van de bak te bereiken (of je moet erg lange armen hebben). 

Zelf heb ik gewerkt met verschillende maten om uit te proberen wat het prettigste werkt en ik zelf vind zijden van 50 cm tot 70 cm lang het prettigst werken. Kleiner is nauwelijks de moeite en groter, wordt onpraktisch. 

Om een goed hoge rand te krijgen gebruikte ik planken van 25 cm breed.

Voor de zijden worden de planken in 6 gelijke delen gezaagd voor 1 moesuinbak. De kopse kanten van de delen worden in een hoek van 60 graden gezaagd, waardoor ze samengevoegd (twee delen) een hoek van 120 graden maken. 

Het makkelijkste is het om een electrische afkortzaag te gebruiken met een zaagblad dat makkelijk ik een hoek te plaatsen is. 

Als je die niet tot je beschikking hebt kun je proberen een zaag mal te maken waarlangs je in de goede hoek kunt zagen. 

Of je kunt de plaatselijke houtwerkplaats opzoeken en vragen of ze het even voor je willen zagen. 

De compostwormen worden vrijgelaten

De 6 delen worden aan elkaar bevestigd met rvs schroeven (deze gaan niet roesten).

Graaf vervolgens een kuil in de vorm van jouw moestuinbak, net iets kleiner, zodat de moestuinbak op de rand blijft staan. Maak de kuil circa 25 cm diep.

Plaats vervolgens de houten bak op de rand van de kuil en bekleed de randen en de kuil met een grote lap worteldoek. Zorg dat je de lap worteldoek ruim afknipt, zodat deze goed op de bodem ligt en je hem op de bovenrand van de moestuinbak kunt vastnieten.

Gebruik hier een handtacker of kleine spijkers voor. 

Vervolgens vul je de bak met de aarde die je uit het gat schepte gemengd met goede biologische compost en/of moestuin aarde. 

Als laatste kun je de buis ingraven. Gebruik een buis van voedselveilig kunstof (bijvoorbeeld HDPE).

In de buis boor je enkele gaten van 10 mm. 

Onderin de buis doe je wat compost en karton en vervolgens wat gft-afval. 

Nu mogen de zaadjes en de compostwormen in de moestuin bak!

De Hügel van Sweetgrass in de Polder. Op onze buurtmoestuin proberen wij veel verschillende
wijzen van moestuin bedden aanleggen uit. De Hügel is er daar één van

Bomb-proof mulchen

Nieuwe Moestuinbedden maken voor het komende seizoen.

schets voor het maken van een hugel-cultuur

De laatste gewassen worden geoogst en het is tijd de moestuin klaar te maken voor de winter.
Ook is het een goed moment, mocht je een moestuin willen beginnen, om de moestuinbedden te prepareren.

Als je een stuk grasland hebt en daar een stuk moestuin van wilt maken, kun je er voor kiezen het gras te verwijderen.

Maar er is ook een simpele manier om bovenop het gras een moestuin bed te maken: Bomb-proof mulching.

Wil je wat meer hoogte verschil in de tuin aanbrengen en heb je de beschikking over een grote hoeveelheid snoeihout, dan is een hugel-cultuur ook een mooie manier om meer moestuinbedden te maken in de tuin

 

 

Bomb-proof mulching

Mulchen is het bedekken van de bodem met los materiaal. Dat materiaal kan bestaan uit bijvoorbeeld houtsnippers, stro, bladeren, of afgeknipte bladeren en ander groen materiaal van de planten in de tuin.
Het idee van mulchen is, dat het beter is de bodem niet onbedekt te laten. Wanneer de bodem onbedekt is zal deze sneller uitdrogen en er onkruid juist meer onkruid in gaan groeien. De bodem wil vanuit zichzelf bedekt zijn.
Mulchen helpt daarbij.

Bij bomb-proof mulchen wordt ook de grond bedekt, maar dan in verschillende lagen.


De opbouw: 

Je begint met een of meerdere wollen dekens, naargelang de grootte van het stuk grond (niet synthetisch materiaal gebruiken!)
Deze leg je op de plaats waar een nieuw zaaibed komt. En vervolgens maak je de dekens goed nat.

De laag dekens maakt een dichte barriere voor het gras en/of het onkruid, dat eventueel om hoog zou willen komen om in het nieuwe zaaibed te gaan groeien. Deze laag zal er lang over doen om te vergaan en de planten eronder zullen doodgaan.
Het materiaal van de wortels en de planten zullen vergaan en als organisch materiaal in de grond achterblijven en bijdragen aan een gezonde voedingsbodem voor ons zaaibed.

Ook het feit, dat het nu niet nodig is, de bodem om te spitten draagt enorm bij aan een gezond bodem voedingsweb. Bodemstructuur, bodemleven en voedingsstoffen blijven nu in tact.


Op de laag dekens leg je 3 tot 4 lagen karton. Gebruik hier liefst oude dozen voor en ga er geen karton voor kopen :)
Gebruik geen dozen met plastic laag erop.
tip: bij de fietsenmaker hebben ze grote dozen!
Ook de lagen karton maak je goed nat.

Het karton helpt goed bij het vasthouden van vocht onder ons zaaibed. En zal uiteindelijk ook vergaan en deel worden van de bodem.


Op de laatste laag karton leg je takken. Deze mogen best dik zijn, je kunt zelfs boomstammetjes gebruiken, al dan niet gespleten.

Hoe dikker dit materiaal, hoe langer het er over doet om te vergaan.
Bij een langzamer ontbindingsproces, komen de voedingstoffen minder snel, en gedurende langere tijd vrij.

Als je planten in dit bed wilt zaaien, die een rijke voedingsbodem nodig hebben, kun je er ook voor kiezen niet te dik materiaal te gebruiken, en zelfs alleen snippers hout te gebruiken, omdat die sneller vergaan. En er dus sneller, meer voeding beschikbaar komt voor de planten



Over de takken kun je vervolgens stro, hooi en (dorre) bladeren leggen. Ook dit materiaal zal in verloop van tijd vergaan en als voeding beschikbaar komen voor de planten.

Dorre bladeren zijn vooral zeer nuttig te gebruiken, omdat daar vaak al veel leven in zit, veel bacterien en schimmels, die helpen de grond voedingsrijk te maken voor de planten.

Als laatste nog de compost erover en klaar

De lagen met takken en ander droog materiaal, zorgen o.a. voor lucht in het zaaibed. Lucht is essentieel voor een gezond bodem voedingsweb.

Ook deze lagen zullen uiteindelijk vergaan en deel worden van de bodem van het zaaibed.


Op dit alles komt de grond. Een goede dikke laag, genoeg voor de planten om in te wortelen.
Door de gebruikte grond kan wat (wormen)compost gemengd worden en compost kan ook weer gebruikt worden om het geheel af te dekken. Als een mulch-laag.
 
Om het leven verder op gang te helpen in dit nieuwe zaaibed, heb ik het bed besproeid met een compost-thee gemaakt met de 'oerbacterie' van Piet en Frodo.

In dit zaaibed kan meteen gezaaid worden.


Het kost misschien wel enige voorbereiding, er is nogal wat materiaal te verzamelen. Maar zelf heb ik ervaren, dat met enig goed rondkijken het meeste van de benodigdheden voorhanden is in de naaste omgeving.

De wollendeken lag nog op zolder, de takken vind je overal. Het riet langs de wateroever, en de bladeren uit het park om de hoek.
Grond heb ik uit een kuil die ik gegraven heb, om een compost-plek te maken en de wormencompost  komt uit mijn eigen wormenhotel en extra compost werd gedoneert door de gemeente.

Zo had ik (excl verzamelen) in een uur een nieuw zaaibed gemaakt, vol organisch materiaal, dat ook in de komende tijd nog vol voeding zal zijn, en koste het geheel mij helemaal niets.

Groen en bruin mulchen

bruin mulch materiaal rond de tamme kastanje

Zoals gezegd, het is raadzaam de bodem van de moestuin bedekt te houden met mulch materiaal.

Maar niet elke plant houdt van hetzelfde mulch materiaal.

Zo heb ik gelezen in het boek 'Teaming with Microbes' (inmiddels vertaald naar het Nederlands en verkrijgbaar bij uitgeverij Jan van Arkel onder de naam Bodemvoedselweb), dat bomen en struiken liever in een schimmelrijke grond staan en groentes en een-jarigen liever een bacterie-rijke grond hebben. Gras houdt ook meer van een bacterie-rijke grond.

Om die reden is het niet raadzaam de bomen in het gras te zetten.
Maar zou het beter zijn de boomspiegel (de omtrek van de kruin van de boom, geprojecteerd op de grond) vrij te houden van gras.

Een goed mulch-materiaal voor bomen is het gebruik van dorre bladeren (zoals in het bos op natuurlijke wijze gebeurt). Dorre bladeren op de grond dragen bij aan een schimmelrijke grond.

In de moestuin kan daarentegen weer beter voor groen materiaal gekozen worden.
Het bladafval van de planten in de moestuin, het blad van bijvoorbeeld de smeerwortel, is goed te gebruiken. En het gemaaide gras, zijn allen goed als mulch materiaal te gebruiken tussen de groentes.

Wanneer deze vergaan, komen de opgeslagen voedingsstoffen in blad en stengel weer vrij en in de bodem terecht.

In de tussentijd belemmeren ze onkruid te groeien waar je het niet wilt en verhinderen verdamping van het vocht in de bodem.

 

De appel valt niet ver naast de boomspiegel - vervolg

Natte voeten voor de fruitbomen

 

Zoals in de vorige blogpost werd verteld, staan de fruitbomen in onze buurtmoestuin in erg zanderige en arme grond.

Er is bij de aanleg van de tuin maar 30 cm aarde op de bouwgrond aangebracht en op sommige plaatsen is dit nog minder.
De bomen hebben niet voldoende voeding en drogen bij warmte snel uit.

Een duidelijke oplossing zou zijn, meer grond aanbrengen en de bomen opnieuw planten, waarbij het pootgat groter en dieper wordt gemaakt, en gevuld met goede grond.
Echter, dit is een vrij kostbare ingreep en ik zou graag proberen vanuit de bestaande situatie een verbetering te maken, met materialen die gewoon voorhanden zijn.

Eerder maakte ik de boomspiegels rond de fruitbomen reeds vrij van gras. En bedekte de grond met een mulchlaag van dor blad en kleine takjes. Een rand van gebroken tegels maakt de afscheiding tussen het gras en de boomspiegel.

Koffieprut is ook een waardevolle toevoeging aan de moestuin grond

Randen in de moestuin

Zo'n rand creëert een microklimaat in de tuin. De stenen houden warmte van de zon vast en tussen de stenen vinden nuttige beestjes een veilig onderkomen. Nuttige insecten zijn bijvoorbeeld kleine rovers, die schadelijke insecten helpen in de toom houden.
Naast een dergelijke rand zullen andere planten gaan groeien, dit zorgt voor een grotere diversiteit aan leven in de tuin. 
Ook helpt de rand te voorkomen dat de wind de mulch makkelijk wegblaast. 

Een hugel voor de fruitbomen

Zoals gezegd, de grond is te arm en te droog. Vocht wordt niet goed vastgehouden in de bodem van onze buurtmoestuin. En zo hebben de bomen al 4 jaar nauwelijks fruit geproduceerd.

Om het vermogen te vergroten van de bodem, om vocht vast te houden, is er meer organisch materiaal nodig. Dit is toe te voegen in de vorm van compost. Dat wordt dan bovenop de grond aangebracht en al dan niet door de grond gewerkt.

Maar ik zou graag tot grotere diepte de structuur van de bodem verbeteren en denk dat het maken van een hugel tussen de bomen uitkomst kan geven. Organisch materiaal in de vorm van snoeiafval, stukken boomstronk, gemaaid riet en gras en bladafval worden in lagen op elkaar gelegd in een geul in de grond. Daaroverheen komt dan aarde en compost.
Ook Bokashi compost is goed te gebruiken in de hugel.

De situatie zoals die nu is: de fruitbomen staan in weinig vruchtbare grond.

De hugel zal als een soort slang tussen een groepje fruitbomen door kronkelen en creëert zo meteen wat diepte en brengt beweging in de tuin. De verschillende kanten van de hugel zullen ook ieder een ander micro-klimaat krijgen, meer of minder zon maakt veel verschil en dat biedt mogelijkheden tot het gebruiken van verschillende gewassen op de hugel.

Allereerst worden er groen bemesters op de hugel geplant, die stikstof uit de lucht binden en deze in de grond brengen, wanneer het blad van deze groen bemesters wordt geplukt en als mulch wordt gebruikt. Groenbemesters zijn gewassen die snel groeien en veel organisch materiaal leveren, om mee te mulchen. Ook helpen ze onkruid in de toom te houden, doordat ze de grond bedekken.
Vanwege de tijd van het jaar, gaan wij nu Winterrogge zaaien.
In het volgend voorjaar kunnen er dan andere gewassen op de hugel groeien.

Langs de hugel, komt een smal paadje, waar op houtsnippers komen. Regen water dat van de hugel afstroomt, wordt zo langer vastgehouden en kan langzaam in de grond sijpelen.
De wortels van de fruitbomen, die onder de paadjes door zullen groeien kunnen tot in de hugel reiken en daar het nodige vocht en de nodige voedingsstoffen vinden.

Door een hugel aan te leggen tussen de fruitbomen, hoop ik meer vocht vast te houden in de grond naast de bomen. Het organisch materiaal zal in de loop van de tijd vergaan en als voeding beschikbaar worden voor de planten en bomen.

 

 Workshop 'Maken van een hugelbed'

Zondag 9 november 
14.00 uur
locatie: buurtmoestuin Sweetgrass in de Polder (naast ns station Diemen Zuid/ Metro Diemen Zuid)
deelname is gratis
aanmelding per mail of telefoon. 
(zo mogelijk zelf spade en/ of snoeischaar meenemen)

Wil je zelf eens proberen een hugelbed te maken?
Le Compostier biedt de mogelijkheid om mee te doen aan de workshop 'Maken van een hugelbed'. In de workshop wordt materiaal verzameld in de moestuin en in de omgeving van de moestuin, om daar vervolgens de hugel mee op te bouwen.

We graven samen de geul, waar het organische materiaal in komt en dekken het geheel af met goede aarde. De lagen organisch materiaal worden bevochtigd met Actief Beluchtte Compostthee. Dit helpt het bodemleven op gang te komen. Als laatste wordt de groenbemester ingezaaid.

Na de workshop is er warme soep met broodjes.
De soep wordt gemaakt van de geredde groente van het Bijna Waste Geweest Feest, dat Kromkommer organiseert op zaterdag 8 november in Rotterdam.

Deelname aan de workshop is gratis, aanmelding is wel noodzakelijk.

Lijkt het je leuk mee te werken aan de hugel-slang in onze buurtmoestuin? geef je dan op door een mailtje te sturen naar :

 of bel:

De appel valt niet ver naast de boomspiegel

Helaas voor ons weinig appelmoes uit eigen tuin dit jaar.

 

Het zou een goed appel jaar moeten zijn, zo hoor ik. En overal kom ik recepten tegen voor appelmoes en andere lekkernijen gemaakt van appels.
Helaas, voor ons geen appels uit eigen tuin dit jaar.

De fruitbomen in onze buurtmoestuin staan daar reeds sinds vier jaar. Echter de bomen hebben nog geen enkel jaar werkelijk fruit gedragen. Een enkele boom heeft een a twee appels of peren gedragen dit jaar, maar van een echte fruitoogst kunnen wij niet spreken.

Ook niet zo vreemd, want de bomen staan praktisch in het zand. Zo ontdekte ik vandaag.

Boomspiegel vrij van gras

Om een poging te doen de leefomstandigheid van onze fruitbomen te verbeteren, heb ik vandaag bij twee bomen de boomspiegel vrijgemaakt van gras en bedekt met gevallen bladeren.

Uit verschillende bronnen heb ik vernomen, dat het voor (fruit)bomen niet gunstig is, om omringd te worden door gras.
Het gras scheidt stoffen uit, die de grond voor andere planten en dus ook bomen minder geschikt maakt.
Gras houdt van een bacterie-rijke bodem. Bomen houden van grond die meer schimmelrijk is.


Een ander probleem met de grond in onze moestuin is dat er veel zand onder de dunne laag aarde ligt. Bij sommige van de fruitbomen is de aangebrachte laag aarde zo dun, dat met het omkeren van de gras plaggen het zand boven kwam.
Dat kan niet goed zijn.

Om de bomen werkelijk goede grond te geven, zouden we ze haast moeten uitgraven, een flink gat maken en dat vullen met goede aarde. Om daar dan de bomen weer in te planten.

Dat is echter veel werk en een kostbare klus. En ook weet ik niet of de bomen deze operatie zouden overleven. Ze zijn nu al niet in goede doen.

Vandaar dat ik een andere oplossing zoek.

Bodemstructuur

Koffieprut bestaat voor 80% uit organsiche stof

Ik probeer de bodemstructuur te verbeteren door organisch materiaal op de grond aan te brengen.
Hiervoor gebruik ik nu, wat in grote hoeveelheden beschikbaar is: gevallen bladeren van de bomen. Want het is Herfst!

Daarbij meng ik eerst koffieprut door de grond Koffieprut die de eigenaar van Louffee Coffee steeds zo vriendelijk bewaard voor onze moestuin.

Koffieprut heeft verschillende eigenschappen, waardoor dit een waardevolle toevoeging is voor de (moes)tuin.
(Meer over de koffie in de moestuin...)

Humus, het zwarte goud

foto van plantresten gemaakt met de microscoop

Al eerder van het jaar heb ik de boomspiegel van onze Tamme Kastanje en onze Walnoot vrijgemaakt en al een aantal malen met dorre bladeren bedekt. 'Mulchen' heet dat (Zie ook...).

Je bedekt de bodem volledig met (liefst) een organisch materiaal.
Zo blijft de grond daaronder vochtiger, het bodemleven (van klein tot super klein) wordt beschermd en heeft een omgeving om in te leven. En het organische materiaal zal in de loop der tijd vergaan. Wat overblijft is een dunne laag humus.

Humus is als het ware het skelet van het organische materiaal. Humus vergaat niet verder, maar levert de luchtige open-structuur die zo belangrijk is voor het bodemleven.

Een humusdeeltje kun je je voorstellen als een spons, met tal van openingen en 'kamertjes'. De zeer complexe structuur van humus zorgt er voor, dat micro-organismen een goede leefomgeving hebben, o.a. doordat vocht en zuurstof vastgehouden worden in de kleine ruimtes. (In het boek 'Het Bodemvoedselweb' wordt daar uitvoerig uitleg overgegeven)

Het bodemleven is uiteindelijk dat wat het beschikbare voedsel in de bodem in zich opneemt.
Door uitscheiding, of afsterven van dit bodemleven wordt dit weer beschikbaar gemaakt voor de planten die wortelen in de grond.

Het zal nog wel even duren voordat de humus laag dik genoeg is voor onze fruitbomen. Om de grond ook op diepere lagen te verbeteren, ben ik voornemens Hugels naast de bomen aan te leggen.

wordt vervolgd...

Maken van een hugelbed

 

BEZOEK ONZE NIEUWE WEBSITE:

 WWW.COMPOSTIER.NL  !!

 

 

Een hugelbed, een heuvel in de moestuin

Een egel inspecteert het nieuwe element in de tuin

Om meer ruimte te maken in de moestuin, waar groente en kruiden kunnen groeien, heb ik van de week een nieuw hugelbed gemaakt.

Een hugelbed is een verhoogd moestuinbed, waarbij organisch materiaal in een kuil begraven wordt, waarna de uitgegraven grond over het tuinafval wordt gegooid. Zo ontstaat een kleine heuvel.
Het organische materiaal vergaat in de loop van maanden tot jaren (afhankelijk van het gebruikte afval).

Snoeien

Om ruimte te maken in het plantsoen bij de buurtmoestuin voor het tuinhuisje dat daar zal komen, hebben wij veel bomen en struiken moeten snoeien. Zodoende was er een grote berg snoeiafval waar we iets mee konden doen.
Laten ophalen door de gemeente-reiniging vond ik zonde en daarom ben ik aan het spitten gegaan.

1.Graven van een geul waar de hugel komt.

2. Op de bodem komen boomstammetjes (resthout van het nieuwe hekwerk); beste als de stammetjes enige tijd in het water hebben gelegen.

3. Over de stammetjes kleiner hout, zoals resthout (timmerhout) en takken.
Maak de lagen steeds goed nat (liefst met 'levend water' zoals regenwater of water uit de sloot)

4. Houtskool uit de vuurplaats is ook zeer geschikt om in de hugel te verwerken. Houtskool vergroot de capaciteit om vocht vast te houden enorm.

5. Fijner organisch materiaal bovenop, zoals tuin- en keukenafval, gras, riet, bladeren

6. Daarna wordt de uitgegraven grond over de kuil gegooid, en een heuvel gevormd.

De hugel inzaaien

De heuvel kan meteen ingezaaid worden. In ons geval hebben wij gekozen om 'groenbemesters' zoals lupine en klaver te zaaien.
Groenbemesters zijn planten die de stikstof uit de lucht binden en deze in de bodem brengen. Waardoor de bodem verbeterd en meer vruchtbaar wordt. Wanneer deze planten vergaan, helpt het organische materiaal bovenop de hugel, de grond vochtig te houden en de structuur van de bodem te verbeteren.
Om dit proces te versnellen is ook het gebruik van compostthee mogelijk. Compostthee brengt meer micro-organismen in de grond. Een goed bodemleven is essentieel voor een gezonde bodemstructuur.

Eventueel kunnen er ook al enige struiken of zelfs boompjes op de hugel geplant worden. De wortels van deze zullen helpen de heuvel meer stevigheid te geven.

Voordelen van een hugel 

Het maken van een hugel heeft een aantal voordelen.

Allereerst zal het ophogen van de grond het beschikbare oppervlak aan moestuin-grond vergroten. Een heuvel heeft meer oppervlak dan een plat stuk grond. Je kunt zo van het zelfde oppervlak tuin een hogere opbrengst krijgen.

Daarnaast maakt het maken van een hugel het mogelijk, ruw tuinafval te hergebruiken. In veel gevallen worden takken en boomstammen weggegooid. Terwijl het hout een goede toevoeging kan zijn voor de grond van de tuin, wanneer deze composteert en de stoffen, opgeslagen in het hout, beschikbaar worden voor de planten.
Wanneer het hout vergaat wordt humus gevormd. Humus is zeer fijn van structuur en bevat vele kleine openingen. Vergelijkbaar met een spons. Het totale oppervlak van een deel humus is vele malen groter dan dat van een zelfde hoeveelheid zand. Om die reden is humus zo belangrijk in de grond.
Het helpt vocht vast te houden en geeft een goede leefomgeving voor de verschillende micro-organismen in de grond. Daardoor kunnen voedingsstoffen beter op de plek gehouden worden, daar waar de planten ze kunnen gebruiken.

Het helpt dus enorm de grond te verbeteren, wanneer we zo'n grote hoeveelheid organisch materiaal begraven en daarboven de planten laten groeien.

Vocht wordt beter vastgehouden en voedingsstoffen komen geleidelijk vrij, waardoor minder bemest hoeft te worden. Het bodemvoedselweb (de organismen die in de bodem leven en deze gezond maken) worden ook gevoed door het langzaam afbrekende organische materiaal in de hügel.

de eerste zaden ontkiemen op de hugel

 

Absoluut Natuurlijk

 

Tijdens de cursus Permacultuur Ontwerp, die ik volgde bij PuurPermacultuur, leerde ik Wim van den Bos kennen. Met zijn bedrijf Absoluut Natuurlijk helpt Wim veehouderijen, die de overstap willen maken naar duurzame veeteelt. Door weiden aan te leggen, die geinspireerd zijn op bosweides, de natuur en permacultuur.
In Riel (vlakbij Tilburg), bij veehouderij de Rechte Heijden heeft Wim meerdere hugels aangelegd. De hugels zullen helpen de weidegrond vruchtbaarder te maken.

Hier is een mooie foto reportage te vinden over de aanleg van deze hugels: link

Verhoogde moestuin bedden

In het boek van Sepp Holzer, namelijk "Holzer's Permacultuur",

las ik over zijn techniek van het maken van verhoogde moestuin bedden.

Het maken van een verhoogd bed in de tuin heeft verschillende voordelen.
Doordat het bed niet vlak is, maar bol, is het totale oppervlak, waarop gezaaid, of beplant kan worden, een stuk groter. Je krijgt er dus een grotere tuin door.
Verder creëer je, door het maken van een verhoogd moestuinbed, meerdere micro-klimaten. Bovenop zal het droger zijn, dan onderaan, een deel van het bed zal meer schaduw krijgen dan een ander, enz.

De verhoogde bedden, helpen erbij de invloed van de wind te beperken. Door meerdere verhoogde bedden te maken, en deze op strategische wijze in de tuin te situeren, kun je voorkomen, dat er windtunnels onstaan in de tuin, en zo uitdrogen van de grond en stormschade beperken.

Een ander voordeel van het maken van verhoogde bedden, is het gebruik van organisch tuin afval als vulling in de bedden. Dood hout en gras wordt onderin het bed begraven. Dit organisch materiaal zal langzaam (bij dik en hard materiaal), of sneller (bijvoorbeeld houtsnippers) vergaan en zo als voeding dienen voor de planten in en op het moestuinbed.



In de buurtmoestuin Sweetgrass in de Polder had ik een stukje grond vrijgemaakt van gras om een extra bed te maken. Door het verwijderen van de graszoden was de grond wat laag komen te liggen en ik had niet direct extra grond voorhanden om het op te hogen.

Ik herinnerde mij het stuk over de verhoogde moestuin bedden in het boek van Sepp Holzer (een aanrader voor iedereen, ook als je niet wilt tuinieren) en heb het moestuinbed vervolgens met gebruik van zijn techniek ingericht.

Enige tijd terug had ik al eens wat boomstammetjes naar de tuin gesleept. Die zouden nog wel van pas komen. Echter, enkele kinderen uit de buurt hadden de stammen in het water gegooid, en ik had nog niet de geest gehad ze er weer uit te vissen.
De boomstammetjes hebben zo best lang in het water gelegen en hebben veel vocht kunnen opnemen.

stammetjes, takken en riet onderin het verhoogde bed

Ik herinnerde mij de stammetjes en heb ze uit het water gevist, om ze vervolgens in de geul te leggen, die ik op de plek van het moestuinbed gegraven had.
Over de boomstammen heen heb ik vervolgens de berg takken gelegd, die nog op een hoop lagen in de hoek van de buurtmoestuin, een rest van het snoeiwerk van een maand geleden.

Samen met wat riet en droog gras werd zo een goede stapel dood hout en ander droog materiaal (onder andere dorre bladeren uit een nabijgelegen parkje) bij elkaar gelegd.

Hier overheen kwam een laag van graszoden. De stukken gras, die we op verschillende plekken in de buurtmoestuin hebben weggehaald en die op een hoop in de tuin lagen te wachten op een nieuwe bestemming. De graszoden, met het gras naar beneden dekken het dode materiaal helemaal af.
Zo kon veel van het tuinafval gerecyceld worden in dit nieuwe moestuinbed.

daarover oude bladeren en de omgekeerde graszoden

Voordat ik de goede aarde (waar al compost aan toegevoegd werd) over de hoop heen deed, heb ik eerst nog wat extra kruiwagens vol armere aarde toegevoegd.

Dit kwam uit een gat, dat gegraven wordt om een compost plek te maken met palets, in andere hoek van de moestuin.
De grond kwam hier goed van pas en, ook al is deze niet erg rijk aan voeding, kan wel voor wat extra volume zorgen in het verhoogde bed.
Het geheel heb ik goed nat gemaakt met water uit de sloot, die langs de moestuin loopt. Dit water is ook al vol met leven en zal het verteringsproces in het dode materiaal op gang helpen.

Over deze armere grond heb ik de goede grond gestrooid. Waarna het geheel nog een keer besproeid is met een actief beluchtte compostthee, die ik maakte met gebruik van de 'oerbacterie' van Piet en Frodo. Dit ook om het organische leven in de grond van dit verhoogde moestuinbed een 'boost' te geven.

Het verhoogde bed, klaar om in te zaaien.

Vijgenboom

Van een buurvrouw kreeg ik een stek van haar vijgenboom. Haar moeder, een oude Marokkaanse vrouw had haar verteld de stek voor zes dagen te laten weken in water, zo zou de stek een kans hebben aan te slaan in de grond van de moestuin.

Het verhoogde bed, leek mij een mooie plaats voor deze vijgenboom. De plaats krijgt veel zon en het materiaal in het bed zal het vocht goed vasthouden en beschikbaar houden voor de wortels van de Vijg.

vijgenboom met flessen'mulching'

Ergens op het internet, had ik eerder gelezen over iemand die een verhoogd moestuin bed had gemaakt, waarbij de wand opgebouwd werd uit lege wijnflessen. Dit hielp om de bodem binnenin warm te houden.
Tijdens een cursus dag van de Permacultuur opleiding van PUUR Permacultuur, waarbij het onderwerp 'mulching' aan bod kwam, kreeg ik het idee, om lege flessen te gebruiken om de bodem mee te 'bedekken'. De omgekeerde flessen zouden warmte de bodem in leiden en daarin vasthouden.
Om de vijgenboom warme voeten te geven heb ik daarom een aantal flessen naast de boom 'geplant'. Om verdrogen van de grond tegen te gaan, leg ik regelmatig wat bladeren van de Smeerwortel rond de vijgenboom. En als deze vergaan, geeft dat weer extra voeding in de bodem.
Hopelijk helpt het de boom goed te groeien.

De boom ziet er nu nog wat triest uit, maar ik denk dat deze het wel gaat doen, er lijkt al nieuw blad aan te komen.